1. GIỚI THIỆU BỆNH
Sa tử cung (hay còn gọi là sa sinh dục, sa dạ con, sa thành âm đạo) là hiện tượng thường xảy ra ở phụ nữ sau sinh, khi thành tử cung tụt xuống vào trong ống âm đạo, thậm chí có trường hợp tử cung lộ ra ngoài âm đạo. Nguyên nhân sa tử cung là do cơ sàn chậu và dây chằng căng ra quá mức, dẫn đến không thể nâng đỡ tử cung. Bên cạnh đó, hẹp khung xương chậu là một trong những bất thường về khung xương dẫn tới hiện tượng sa thành tử cung.
Biểu hiện sa tử cung được chia ra thành nhiều cấp độ khác nhau. Biểu hiện nhẹ là khi tử cung sa xuống nhưng vẫn nằm bên trong ống âm đạo. Mức độ nặng nhất là toàn bộ tử cung tụt xuống và sa hẳn ra ngoài cửa âm đạo.
Các giai đoạn của bệnh sa tử cung sau sinh
Sa tử cung sau sinh được chia thành nhiều giai đoạn, với sự tiến triển theo:
- Giai đoạn 0: Bệnh chưa có biểu hiện bất thường, các cơ quan của vùng chậu của sản phụ vẫn hoạt động bình thường.
- Giai đoạn 1: Cổ tử cung bắt đầu sa vào âm đạo.
- Giai đoạn 2: Cổ tử cung bắt đầu lòi ra ngoài cửa âm đạo.
- Giai đoạn 3: Toàn bộ cổ tử cung lộ hẳn ra ngoài âm đạo.
Thống kê về bệnh sa tử cung
Theo số liệu thống kê của Bộ Y Tế cho biết có 10% phụ nữ tại Việt Nam mắc bệnh sa tử cung, phần lớn nằm ở độ tuổi 40-60, tuy nhiên những phụ nữ ở độ tuổi trẻ cũng có thể mắc phải căn bệnh này.
2. NGUYÊN NHÂN BỊ SA CUNG
Sa tử cung có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân cơ bản sau đây:
- Chấn thương tại vùng cơ đáy xương chậu, các mô giúp nâng đỡ tử cung hoặc cổ tử cung trong khi sinh, đặc biệt là khi thai phụ sinh con quá to hoặc thời gian chuyển dạ lâu.
- Thai phụ lao động quá sức sau khi sinh, khiến cho các cơ, dây chằng nâng đỡ tử cung bị tổn thương, trong khi các cơ quan này chưa phục hồi hoàn toàn sau khi sinh, dẫn tới thành tử cung bị sa xuống.
- Dị tật bẩm sinh ở tử cung cũng có thể là nguyên nhân sa tử cung, chẳng hạn như tử cung 2 buồng, kích thước cổ và eo tử cung bất thường,...
- Phụ nữ sau sinh bị táo bón hoặc rối loạn đại tiện, dẫn đến tăng áp lực trong ổ bụng và gây ra bệnh.
- Can thiệp y khoa trong khi sinh: bao gồm phẫu thuật nội soi, sinh mổ, bỏ nhau thai bằng tay hoặc sử dụng thuốc oxytocin.
3. TRIỆU CHỨNG & DẤU HIỆU
Sa tử cung biểu hiện qua những cơn đau bụng lâm râm ở vùng tử cung, kèm theo dấu hiệu xuất huyết trong ổ bụng, nhất là trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, biểu hiện đau tử cung có thể không đủ hoặc không cụ thể để bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh chính xác. Vì trên thực tế cơ thể thai phụ thường sẽ bị đau ở một vài vị trí để thích ứng với thời kỳ mang thai.
Những triệu chứng khác của sa tử cung bao gồm:
- Tim đập nhanh
- Huyết áp thấp (mức độ nhẹ gây ra choáng, mạnh có thể dẫn đến sốc tim)
- Làm ngừng cơn co tử cung
- Đau tử cung dữ dội
- Mất cảm giác với thai nhi trong bụng
Tình trạng sa tử cung sau sinh ngày càng được quan tâm hơn vì những bất tiện và ảnh hưởng của bệnh đối với cuộc sống người phụ nữ. Tuy nhiên, vì lý do tế nhị nên phụ nữ thường ngại đi khám, âm thầm chịu đựng. Trong khi đó, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, sa tử cung có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
4. BIẾN CHỨNG
Loét âm đạo: Đây là biến chứng thường gặp ở những người bị sa tử cung giai đoạn 4. Khi tử cung sa hẳn ra ngoài âm đạo, dễ bị cọ sát với quần. Nếu không được điều trị sớm sẽ gây nhiễm trùng, lở loét
Các cơ quan khác cũng bị sa xuống: Tử cung sa xuống trong thời gian dài mà không được đẩy lên sẽ khiến cho những cơ quan khác của vùng chậu như ống dẫn trứng, bàn quang, buồng trứng… cũng có nguy cơ bị sa xuống.
5. ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ BỆNH
Sa thành tử cung có thể gặp ở bất cứ phụ nữ nào, tuy nhiên căn bệnh này thường xảy ra hơn đối với những đối tượng sau:
- Phụ nữ sau sinh, đặc biệt là những thai phụ sinh con qua đường âm đạo, thai nhi quá lớn hoặc thời gian chuyển dạ quá lâu.
- Phụ nữ thường xuyên vận động, mang vác nặng sau khi sinh thay vì phải nghỉ ngơi, kiêng cử. Điều này khiến cho vùng đáy bụng phải co bóp nhiều, gây ra tổn thương và dẫn đến sa tử cung.
- Phụ nữ tiền mãn kinh, phụ nữ lớn tuổi, cơ và dây chằng trở nên suy yếu, lão hóa.
Ngoài ra, những yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ xảy ra sa tử cung sau sinh ở sản phụ:
- Mang thai đôi hoặc đa thai
- Tuổi cao
- Thai nhi quá lớn
- Thai phụ đã mang thai nhiều lần
- Sinh khó, dẫn đến co thắt tử cung quá lâu
- Bất thường ở nhau thai
- Trải qua phẫu thuật tử cung
6. PHÒNG NGỪA
Sa tử cung không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểm, ảnh hưởng đến lần mang thai tiếp theo nên cách tốt nhất là phòng ngừa từ đầu. Hãy áp dụng các cách sau:
- Sau sinh, sản phụ cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, không làm việc quá sức, lao động mạnh hay nâng vác vật nặng.
- Đi lại, vận động nhẹ nhàng giúp hồi phục sức khỏe, ngăn ngừa táo bón sau sinh để tránh áp lực lên vùng chậu.
- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp hồi phục sức khỏe, nên ăn nhiều trái cây, rau xanh, bổ sung chất xơ để giúp tiêu hóa dễ dàng, hạn chế táo bón.
- Uống nhiều nước để hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời tăng cường tiết sữa mẹ cho con bú.
- Giữ ấm cho sản phụ, ngăn ngừa ho, cảm lạnh vì ho gây áp lực lên vùng chậu có thể dẫn đến sa tử cung.
7. CHẨN ĐOÁN
Bạn có từng thắc mắc về việc các bác sĩ sẽ dựa vào những triệu chứng nào để chẩn đoán bệnh sa dạ con hay cách kiểm tra sa tử cung là như thế nào? Theo các chuyên gia sức khỏe, các bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng những đặc điểm lâm sàng của bệnh sa dạ con (sa sinh dục), bao gồm:
- Đau lưng hoặc vùng bẹn (giãn dây chằng nâng giữ tử cung)
- Cảm giác nặng nề hay có áp lực nơi khung chậu khi đứng, nâng vật nặng nhưng đỡ hơn khi nằm xuống.
- Loét hoặc chảy máu vùng tử cung sa ra ngoài (đặc biệt nếu thiếu hormone estrogen)
- Tiểu không tự chủ hoặc nhiễm trùng tiểu tái đi tái lại nhiều lần.
8. ĐIỀU TRỊ
Sa tử cung có thể được điều trị bằng nhiều cách khác nhau, phẫu thuật hoặc không phẫu thuật.
Điều trị không phẫu thuật
Bạn có thể áp dụng những cách dưới đây để cải thiện tình trạng sa tử cung.
- Duy trì cân nặng hợp lý, nều thừa cân hãy giảm cân để tránh gây áp lực lên ổ bụng.
- Hạn chế khiêng vác vật nặng.
- Đặt vòng nâng tử cung qua đường âm đạo.
- Thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh cơ vùng chậu, bài tập Kegel.
- Sử dụng liệu pháp estrogen âm đạo.
- Những phương pháp này thường chỉ có hiệu quả với những trường hợp bệnh nhẹ, hoặc giúp làm giảm triệu chứng trong những trường hợp nặng chứ không thể chữa khỏi hoàn toàn.
Điều trị phẫu thuật
Với những trường hợp bệnh nặng, áp dụng các phương pháp điều trị không phẫu thuật không đem lại hiệu quả thì người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng phẫu thuật. Có những phương pháp là phẫu thuật treo tử cung hoặc phẫu thuật cắt tử cung.
Với trường hợp phẫu thuật treo tử cung, bác sĩ sẽ tiến hành thu ngắn các dây chằng hoặc dùng vật liệu y khoa để thay thế những cơ sàn chậu giúp nâng đỡ các cơ quan vùng chậu và đưa tử cung về lại vị trí cũ.
9. CÂU HỎI HAY GẶP
- Sa tử cung có tái phát không?
Hầu hết thời gian, điều trị sa tử cung sau sinh là hiệu quả. Tuy nhiên, đôi khi sa có thể tái phát. Điều này thường xảy ra hơn nếu bạn bị sa cổ tử cung rất nặng, hoặc bạn bị béo phì hoặc phụ nữ trẻ tập thể thao, thể hình nặng.
Trong hầu hết các trường hợp, triển vọng điều trị rất khả quan khi kết hợp điều trị với thay đổi lối sống (duy trì cân nặng và tập thể dục) để giúp phòng ngừa tái phát. Hãy trao đổi với bác sĩ về bất cứ vấn đề gì bạn gặp phải trong quá trình điều trị để bác sĩ có thể cân nhắc điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp cho bạn.
- Cách chữa sa tử cung?
- Dấu hiệu bị sa tử cung?
TÀI LIỆU THAM KHẢO
https://hellobacsi.com/suc-khoe-phu-nu/van-de-vung-chau/sa-tu-cung/