1. GIỚI THIỆU BỆNH
Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng gây đau, kèm theo các hạn chế khó khăn trong việc quay cổ hoặc quay đầu. Với bệnh đau cổ vai gáy, ban đầu bệnh nhân có cảm giác đau nhẹ, mỏi vùng vai gáy và hạn chế vận động ở vùng cổ gáy, vùng đầu, tình trạng này thường xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng.
Bệnh thường xuất hiện sáng sớm lúc ngủ dậy hoặc sau khi lao động nặng hoặc bị nhiễm lạnh. Bệnh sẽ tăng khi đứng, đi, ngồi lâu hoặc ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ, khi thời tiết thay đổi; bệnh sẽ thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
2. NGUYÊN NHÂN
Bệnh đau cổ vai gáy khá phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như: thoái hóa, thoát vị đĩa đệm các đốt sống cổ, thiểu năng vành, u đỉnh phổi...
Nguyên nhân làm đau cổ vai gáy được chia thành 2 dạng: nguyên nhân cơ học và nguyên nhân bệnh lý:
Nguyên nhân cơ học
Là nguyên nhân xuất phát từ thói quen vận động và tính chất công việc hàng ngày, cụ thể như sau:
Vận động sai tư thế: ngồi trong tư thế cong lưng, gù lưng lâu ngày, hay nằm ngủ gục xuống bàn sẽ gây chèn ép mạch máu, lưu lượng máu lên cổ và não vì thế mà kém đi dẫn tới nhức mỏi;
Tập luyện quá mức: tập thể dục thể thao là hoạt động đáng khuyến khích nhưng nếu tập quá sức, sai tư thế, sai kỹ thuật không những không có lợi cho cơ bắp mà còn dễ khiến bạn gặp rủi ro chấn thương cổ vai gáy. Những người không có thói quen khởi động trước khi tập luyện cũng gặp phải tình trạng này;
Tính chất công việc: những người làm các công việc yêu cầu phải ngồi (điển hình là dân văn phòng, thợ may, lái xe) hoặc đứng quá lâu (tổ chức sự kiện, tiếp thị, làm trong công xưởng,...) thì sẽ gây áp lực không nhỏ lên hệ thần kinh khu vực cổ, bả vai;
Gặp chấn thương: nếu vùng vai, cổ bị chấn thương thì khả năng rất cao là đốt sống hoặc dây chằng cũng bị ảnh hưởng;
Thiếu hụt chất dinh dưỡng: khi cơ thể thiếu đi các khoáng chất, vitamin cần thiết, nhất là canxi thì xương khớp và dây thần kinh sẽ hoạt động kém hiệu quả, dẫn tới tê bì, đau nhức vùng cổ vai gáy.
Sai tư thế khi ngủ, sinh hoạt
Một số người có thói quen ngủ và sinh hoạt sai cách, về lâu dài có thể dẫn đến căng cơ của cổ và vai. Một số tư thế sinh hoạt dẫn đến tình trạng đau cổ gáy là:
- Ngủ trên gối quá cao hoặc chồng nhiều gối.
- Ngồi trước máy tính hoặc nghe điện thoại với cổ căng, hướng về phía trước hoặc ngửa lên.
- Đột ngột giật cổ khi tập thể dục.
Thói quen tắm đêm
Khi tắm vào buổi tối, mạch máu sẽ bị co lại, dẫn đến lưu thông máu khó khăn và đau vai gáy. Đối với người cao tuổi, thói quen tắm đêm còn đến nguy cơ lòng mạch máu bị xơ vữa, máu cô đặc hơn làm tình trạng đau ngày một nghiêm trọng.
Nguyên nhân bệnh lý
Thoái hoá đốt sống cổ
Thoái hoá đốt sống cổ là hiện tượng đĩa đệm cột sống cổ bị mài mòn. Tình trạng này xuất hiện phổ biến ở người cao tuổi. Đây là hiện tượng dây chằng dọc cổ của bệnh nhân bị viêm dày và lắng tụ canxi, làm hẹp các lỗ ra của rễ thần kinh. Có hơn 85% những người trên 60 tuổi bị đau vai gáy vì nguyên nhân này.
Thoát vị đĩa đệm
Cột sống của bạn được xây dựng từ các đoạn xương gọi là đốt sống. Ở giữa mỗi cột sống có các mô mềm là những đĩa đệm. Khi bạn già đi, đĩa đệm sẽ mất đi lượng nước cần thiết, trở nên khô cứng, dẫn đến các đốt sống di chuyển gần nhau hơn. Điều này có thể gây kích ứng niêm mạc của khớp hoặc phát triển các gai xương. Từ đó khả năng vận động và sức khỏe của người bệnh bị ảnh hưởng nặng nề.
Dây thần kinh bị chèn ép
Rễ thần kinh tuỷ cổ chi phối các hoạt động, cảm giác cho vùng vai, gáy và cánh tay. Khi các rễ thần kinh này bị chèn ép, bên cạnh tình trạng đau vai cổ, bệnh nhân còn có nguy cơ bị rối loạn cảm giác, liệt vận động thậm chí là teo cơ. Người bệnh có thể gặp một số triệu chứng như cơ cánh tay, vai hoặc bàn tay bị yếu, các ngón tay bị ngứa ran, tê…
Hội chứng cổ vai cánh tay
Hội chứng cổ vai cánh tay (hay còn gọi là hội chứng vai cánh tay) là một nhóm các triệu chứng lâm sàng liên quan đến các bệnh cột sống cổ, trong đó có đau vai gáy. Hội chứng này xuất hiện khi người bệnh vận động cổ quá mức, hoặc tự nhiên sau khi ngủ dậy. Cơn đau có thể xuất hiện từ từ và diễn tiến nặng thành mãn tính.
Vôi hóa cột sống: khi canxi trong cơ thể lắng cặn và tạo thành các tinh thể bám trên thân đốt sống sẽ khiến cột sống bị vôi hóa. Sự kết tụ của canxi trên tổ chức xương như vậy tạo thành các chồi xương, các dây thần kinh ống sống gần đó sẽ bị chồi xương chèn ép và người bệnh hay bị đau cổ vai gáy, vận động khó khăn;
Rối loạn chức năng thần kinh: xảy ra khi người bệnh bị kéo dãn các dây thần kinh cổ vai gáy nên thường mất ngủ, khó tập trung và trở nên nhạy cảm dễ xúc động;
Rối loạn khớp bả vai lồng ngực: việc ngồi lâu hàng giờ đồng hồ mà không thay đổi tư thế vận động sẽ làm các cơ vai gáy bị căng giãn quá độ và đau nhức;
Viêm bao khớp vai: thường xảy ra vào lúc nửa đêm hoặc khi trời trở lạnh, đau ở một bên vai đặc biệt là tư thế nằm nghiêng. Nhiều người còn dường như không thể với tay lên để lấy đồ đạc hoặc vòng tay ra sau, thậm chí đau cả khi chải tóc.
3. TRIỆU CHỨNG & DẤU HIỆU
Bệnh đau cổ vai gáy thường có các triệu chứng mang tính cơ học, đó là:
Hiện tượng đau tăng lên khi đứng, đi lại, ngồi lâu, vận động cột sống cổ, các triệu chứng đau sẽ tăng lên khi thay đổi thời tiết.
Các triệu chứng đau sẽ lan xuống cả bả vai, làm cho cánh tay, cẳng tay và ngón tay bị tê mỏi rất khó chịu, thậm chí chỉ cần sờ vào cũng có cảm giác như tê cứng bì, đây là biểu hiện tăng cảm giác. Khi bị đau quá mức, chỉ cần đi lại nhẹ nhàng cũng đủ gây ảnh hưởng, gây đau vùng cổ, vai, gáy.
Ban đầu là mỏi và đau nhẹ vùng cổ vai gáy. Cơn đau sẽ tăng nặng khi vận động, đi lại, ngồi lâu,...;
Mức độ và tần suất đau tăng dần, lan sang các vị trí khác như bả vai, cánh tay, cẳng tay và xuống tận ngón tay;
Những người đau cổ vai gáy nặng thì chỉ cần cử động nhẹ, đi lại bình thường cũng cảm giác đau và khó chịu kéo dài;
Cơn đau có thể đến bất ngờ không có biểu hiện trước.
Nếu có những hiện tượng sau, bệnh nhân cần đi viện ngay:
- Đã dùng thuốc nhưng cơn đau không thuyên giảm;
- Tình trạng đau cổ vai gáy kéo dài hơn 1 tuần mà không khỏi;
- Đau kết hợp các biểu hiện khác như ù tai, sốt, hoa mắt chóng mặt;
- Đau cả khi không vận động gì.
4. ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ BỆNH
Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh đau cổ vai gáy như:
Những người làm công việc văn phòng, lái xe, lao động nặng thường mắc phải bệnh này.
Những đối tượng bị tác động từ bên ngoài, các tác động bệnh lý bên trong cơ thể như những người bị thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, lao, ung thư vùng cổ cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ra đau mỏi vai gáy triền miên cho người bệnh.
Những người bị bị dị tật bẩm sinh vùng cổ, gáy, do thay đổi thời tiết.
5. PHÒNG NGỪA
Để phòng ngừa bệnh đau cổ vai gáy có thể kể đến một số biện pháp sau:
Có chế độ tập luyện thể dục thể thao phù hợp, lựa chọn các bài tập vừa sức, phù hợp với sức khỏe, thể trạng của bản thân. Tránh tập những bài quá sức
Cần có chế độ làm việc hợp lý, nên vận động và nghỉ giải lao khi ngồi lâu.
Có tư thế đúng khi ngồi đọc sách, học bài, đánh máy, cổ luôn thẳng, không cúi gập cổ quá lâu.
Có chế độ dinh dưỡng phù hợp, cần ăn đủ chất, bổ sung một số khoáng chất thiết yếu cho cơ thể như: như canxi, kali, các vitamin nhóm B, C, E,...
6. CHẨN ĐOÁN
Để chẩn đoán bệnh có thể dựa vào các phương pháp sau:
- Kiểm tra tiền sử bệnh để loại trừ các khả năng bệnh khác;
- Khám lâm sàng.
Để xác định xem bệnh nhân có đang gặp phải tình trạng đau cổ vai gáy hay không, bác sĩ cần kiểm tra các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các chỉ định cận lâm sàng trong chẩn đoán như sau:
Chụp X-quang: kỹ thuật này cho phép thu lại hình ảnh khối u, khe hẹp giữa 2 đốt sống,...;
Chụp CT: chụp cắt lớp vi tính giúp hiển thị chi tiết cấu trúc bên trong cổ vai gáy;
Chụp MRI: phát hiện bệnh nhờ quan sát hình ảnh dây thần kinh, tủy sống, dây chằng vị trí cổ vai gáy;
Chụp tủy sống: có thể chọn phương pháp này thay cho chụp MRI.
7. ĐIỀU TRỊ
Có nhiều cách để điều trị đau cổ vai gáy, tùy thuộc vào mức độ của bệnh để có phương pháp điều trị thích hợp.
Nếu đau vai gáy ở mức độ nhẹ, không ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng cuộc sống thì bạn không cần phải quá lo lắng.
- Tạm dừng các hoạt động thể thao, tránh làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng.
- Chườm đá lên khu vực đau: Bỏ đá vào trong một chiếc khăn và chườm tối đa 20 phút, 5 lần một ngày. Cách này sẽ giúp người bệnh giảm sưng ở vùng đau.
- Chườm nóng: Sử dụng những miếng đệm nóng hoặc gác ấm.
- Đeo băng quấn bảo vệ vai, giảm đau khớp.
- Xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ và vai gáy.
- Cần tránh cố gắng xoay đầu, xoay cổ, không ngồi quạt điện hoặc điều hòa để tránh co cứng cơ và đau dữ dội hơn.
- khi đi ngủ, chườm ấm vùng cổ, chiếu đèn hồng ngoại hoặc xoa bóp nhẹ nhàng 10-15 phút, sau 2-3 ngày bệnh sẽ tự hết.
Nếu đã áp dụng những biện pháp trên mà tình trạng bệnh vẫn không thuyên giảm, bạn có thể nhờ đến sự can thiệp của thuốc điều trị. Cụ thể:
- Sử dụng các loại thuốc giảm đau vai gáy, chống viêm như Paracetamol, Ibuprofen, Diclofenac… Lưu ý chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định cụ thể của bác sĩ.
- Sử dụng những miếng dán giảm đau, có chứa chất chống viêm non-steroid.
- Thuốc giãn cơ Decontractyl cũng có thể được dùng như thuốc giảm đau vai gáy, được áp dụng cho bệnh đau vai gáy để chống các cơn co thắt quá mức.
- Bổ sung vitamin B1, B6 và B12, thúc đẩy dẫn truyền thần kinh.
Khi bệnh ở mức độ vừa, tức là mức độ kích thích dây thần kinh lớn hơn, các biểu hiện bị đau cổ vai gáy bên phải hoặc đau cổ vai gáy bên trái rõ ràng hơn cần phải dùng một số loại thuốc hỗ trợ như: thuốc giảm đau, chống viêm non-steroid như diclofenac, ibuprofen, paracetamol, aspirin hoặc dùng miếng dán salonpas để giảm được triệu chứng vùng này.
Ở mức độ bệnh nặng cần sử dụng các biện pháp châm cứu hoặc dùng thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh. Người bệnh không nên tự ý thực hiện những biện pháp này tại nhà mà cần tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Do đó, nếu cảm thấy các cơn đau vai gáy quá tồi tệ, hãy trực tiếp đến bệnh viện gần nhất để được chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh và được điều trị đúng cách.
Khi bị đau vai gáy, uống thuốc giảm đau vai gáy sẽ là phương pháp nhanh chóng và hiệu quả giúp bạn thuyên giảm cơn đau nhanh chóng nhất, đặc biệt là thuốc có chứa paracetamol. Hiện nay, Hapacol 650 là sản phẩm đi đầu trong việc tăng hàm lượng paracetamol lên 650mg, đáp ứng nhu cầu điều trị giảm đau như đau vai gáy, đau cổ, đau họng nhanh chóng ở người lớn. Sản phẩm được bào chế dưới dạng viên nén, giúp bạn dễ dàng sử dụng.
8. Tài liệu tham khảo
https://www.healthline.com/health/what-causes-concurrent-neck-and-shoulder-pain-and-how-do-i-treat-it
https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/ung-pho-voi-benh-dau-co-vai-gay-nhu-nao/
https://hapacol.vn/tin-tuc/dau-co-vai-gay-nguyen-nhan-dau-hieu-va-cach-dieu-tri/
